Vanaf 1984 studeerde ik opvoedkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Ik leerde het werk, de visie en de kinderboeken kennen van Janus Korzack, kinderarts en pedagoog.
Zijn persoon en zijn visie over kinderen raakten mij.
In 1942 worden alle inwoners van het weeshuis waar Janus Korzack werkt vanuit de getto in Warschau naar het vernietigingskamp Treblinka gevoerd. Korczak krijgt de kans te ontsnappen, maar kiest ervoor tot het einde bij de kinderen te blijven.
Janus Korzack wordt algemeen beschouwd als de grondlegger van de Rechten van het Kind
Hij wordt in 1878 geboren in een Pools-joods gezin. Hij kiest ervoor om arts van het proletariaat te worden en doet dat als arts-directeur van verschillende weeshuizen.
Zijn leven en zijn werk, als arts, als auteur van tientallen (kinder)boeken en als pedagoog wordt gekenmerkt door een allesoverheersende ‘obsessie’ (deze term is van Korczak zelf) voor de rechten van het kind.
Al in 1919 formuleert hij, ver voor het officiële Verdrag over de rechten van het Kind, zijn
‘Grondwet over de rechten van het kind’. Daarin staat onder andere dat een kind recht heeft
op de dag van vandaag en het recht heeft te zijn wie het is. Korczak komt op tegen het door
opvoeders en andere volwassenen aangedane onrecht aan kinderen en tegen hun
gemarginaliseerde maatschappelijke positie. Korczaks pedagogiek staat in het teken van de
verdediging van de rechten van kinderen en de bescherming van de zwakke mens tegen de
sterkeren. Hij brengt zijn gemeenschapsideaal in praktijk in het weeshuis. Hij betrekt kinderen bij de dagelijkse gang van zaken door onder andere een kinderparlement in te stellen en een krant op te richten, de eerste ter wereld waarvan de redactie geheel uit kinderen bestaat.
(uit Participatie van kinderen: de basis van opvoeding en onderwijs, Joop Berding. )
www.korzack.nl
Tot slot nog enkele uitspraken van Janus Korzack:
“Jullie beweren: ‘Met kinderen omgaan is vermoeiend’. Gelijk hebben jullie. Jullie zeggen: ‘Want we moeten een treetje lager om hun ideeën te vatten’. Een treetje lager, neerbuigen, bukken, je“We zouden respect moeten hebben voor de geheimen en voor de schommeling in het moeilijke werk van het groeien.”
“Vergeet het kind niet als je de wereld wilt verbeteren.”
Janus Korzack heeft veel boeken geschreven. Voor volwassenen en kinderen.
Hij geeft geen pasklare antwoorden. “In elke situatie zullen opvoeders moeten proberen te verstaan waarom een kind doet zoals het doet en wat het nodig heeft.”
Voor de kinderen in het weeshuis las hij iedere dag een verhaal voor. Het commentaar van de kinderen verwerkte hij in de boeken, die daardoor steeds mooier werden.
Drie boeken zijn in het Nederlands vertaald:
1. Koning Matthijsje de eerste
2. Koning Matthijsje op een onbewoond eiland
3. Kajtus tovenaar.
Ze zijn het lezen meer dan waard.
